ایفای مسئولیت اجتماعی کانون وکلا از مسیر معاضدت حقوقی

ایفای مسئولیت اجتماعی کانون وکلا از مسیر معاضدت حقوقی
گام‌های مهم کانون وکلای همدان در ایفای مسئولیت اجتماعی در قالب خدمات معاضدت حقوقی و وکالت تسخیری
معاضدت حقوقی در کانون وکلای دادگستری یکی از ارکان اساسی حمایت از حقوق افراد است که به موجب آن، وکلای دادگستری به کسانی که قادر به تأمین هزینه‌های حقوقی خود نیستند، خدمات حقوقی رایگان ارائه می‌دهند. این نهاد با هدف تحقق عدالت اجتماعی و دسترسی افراد به حقوق خود، از سال‌ها پیش در نظام حقوقی ایران به‌عنوان یکی از مسئولیت‌های حرفه‌ای وکلای دادگستری شناخته شده است.
به گزارش روابط عمومی کانون وکلای دادگستری استان همدان و به نقل از اسکودا،این معاضدت، از منظر ایفای مسئولیت اجتماعی کانون وکلای دادگستری دارای اهمیت بالایی است. در واقع، کانون وکلا با اجرای طرح‌های معاضدت، به عنوان یک نهاد مدنی، سهمی مهم در کاهش شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی ایفا می‌کند. این خدمات نه‌تنها به افراد نیازمند کمک می‌کند، بلکه موجب تقویت اعتماد عمومی به نظام قضایی و ایجاد حس عدالت‌خواهی در جامعه می‌شود.
کانون وکلا با ارائه خدمات معاضدت، به شکلی عملی و ملموس، مسئولیت اجتماعی خود را در قبال قشر‌هایی از جامعه که ممکن است از دسترسی به وکیل و مشاوره حقوقی محروم باشند، به نمایش می‌گذارد. این امر نه‌تنها موجب حمایت از حقوق بشر می‌شود بلکه زمینه‌ساز افزایش آگاهی حقوقی در سطح جامعه است که خود به تقویت فرهنگ حقوق‌مداری کمک می‌کند.
بر همین اساس روابط عمومی اسکودا قصد دارد در سلسله گفت‌و‌گو‌هایی با روسای کمیسیون‌ها یا ادارات معاضدت کانون‌های وکلای دادگستری ایران عملکرد این واحد‌ها را به اطلاع عموم مردم برساند.
در بخش دوم این گفتگوها، مسعود صاحبی بهروزی، رئیس کمیسیون معاضدت کانون وکلای دادگستری استان همدان، پاسخگوی سوالات ما بود که پاسخ‌های کوتاه وی به سوالات از نظر می‌گذرد:
۱– عملکرد بخش معاضدت حقوقی کانون وکلای دادگستری استان همدان در دوره اخیر چگونه بوده است؟
اداره معاضدت و تسخیری کانون وکلای دادگستری استان همدان در زمان تصدی هیات مدیره دوره دهم اقدام به تشکیل جلسات مشاوره رایگان در روز‌های زوج در محل کانون کرده است که این جلسات با حضور وکیل پایه یک دادگستری و کارآموز وکالت جهت آموزش برگزار می‌شود. این جلسات به‌صورت مداوم و منسجم در حال برگزاری است.
همچنین با انعقاد تفاهم‌نامه با اداره کل زندان‌های استان همدان، همکاران پایه یک به‌صورت هفتگی به آقایان و خانم‌های محبوس در زندان مشاوره رایگان ارائه می‌کنند. ضمنا در راستای کمک به اقشار کم‌درآمد تفاهم‌نامه‌هایی با کمیته امداد امام‌ خمینی(ره)، اداره کل بهزیستی استان همدان و برخی سازمان‌های مردم‌نهاد منعقد شده تا به مددجویان و افراد تحت پوشش خدمات حقوقی رایگان ارائه داده و در صورت لزوم وکیل معاضدتی معرفی شود. مضافا اداره معاضدت و تسخیری به‌صورت ماهیانه جلساتی جهت بررسی درخواست‌های واصله از سوی افراد به‌صورت منسجم و مداوم تشکیل می‌دهد.

لازم به توضیح است با برنامه‌ریزی صورت‌گرفته درخواست‌های وکالت تسخیری که از محاکم سراسر استان همدان واصل می‌شود بلافاصله با تعیین وکیل تسخیری پاسخ داده می‌شود. همچنین در دوره هیات مدیره دهم از کارآموزان نیز بابت انجام وکالت‌های تسخیری که در صلاحیت ایشان است کمک گرفته شد تا علاوه ‌بر انجام کمک به متقاضیان، همکاران کارآموز نیز با حضور در شعب به‌صورت عملی دفاع از پرونده‌ها را انجام دهند.
۲– تاکنون به چه تعداد درخواست و پرونده رسیدگی شده است؟
در دوره یک‌ونیم ساله تصدی هیئت مدیره دوره دهم تعداد ۳۵۰ درخواست معاضدت حقوقی به اداره معاضدت کانون وکلای دادگستری استان همدان واصل شده است. از این تعداد ۲۷۰ درخواست از مددجویان تحت حمایت ارگان‌های فوق‌الذکر بوده و الباقی نیز توسط اشخاصی که جهت مشاوره به کانون وکلا مراجعه نموده‌اند و توسط مشاور به اداره معاضدت معرفی شدند به دست اداره معاضدت این کانون رسیده است. در مجموع با تعداد ۹۲ درخواست معرفی وکیل موافقت شده است. لازم به توضیح است در همین بازه زمانی تعداد ۱۲۴۷ درخواست وکیل تسخیری از محاکم قضایی استان همدان به اداره معاضدت وصول شد که پس ‌از بررسی شواهد و احراز مستندات و مواد قانونی مرتبط، وکیل تسخیری وفق قانون به محاکم معرفی شده است.
۳– معاضدت قضایی در کانون در چه قالب‌هایی به متقاضیان ارائه می‌شود؟
معاضدت قضایی در کانون وکلای دادگستری استان همدان بدواً در قالب انجام مشاوره حقوقی رایگان در ایام هفته توسط احدی از وکلای پایه یک و احدی از کارآموزان به منظور آموزش ارائه می‌شود. همچنین معرفی همکاران در صورت درخواست محاکم استان در قالب وکیل تسخیری و تعیین وکیل معاضدتی در امور حقوقی در صورت احراز شرایط برای فرد متقاضی انجام می‌شود.
۴– آیا تعداد درخواست‌های معاضدت افزایش یافته است؟ چه عواملی بر این 

روند تاثیر گذاشته‌اند؟
در دوره هیات مدیره دهم حدود ۲۵ درصد درخواست‌های معاضدت افزایش یافته است که می‌توان اهم دلایل آن را افزایش اطلاع‌رسانی کانون وکلای دادگستری استان همدان دانست؛ چراکه بسیاری از افراد مطلع از وجود چنین بخشی در کانون وکلا نبودند که با اطلاع از آن به طبع درخواست‌ها هم افزایش یافته است. عامل دیگر آن را می‌توان به انعقاد تفاهم‌نامه با ارگان‌های مردم‌نهاد مربوط دانست؛ از آن‌جایی‌که این ارگان‌ها با اقشار کم‌درآمد و کم‌بضاعت در ارتباط هستند، انعقاد این تفاهم‌نامه‌ها بستری را فراهم نمود تا مددجویان به‌راحتی به خدمات دسترسی داشته باشند. به‌نظر می‌رسد دلیل سوم این مهم هم بروز مشکلات اقتصادی و مالی در جامعه و در نتیجه عدم توان مالی برای عقد قرارداد وکالت با وکلای دادگستری است که باعث مراجعه به کانون وکلا و درخواست وکیل تسخیری شده است.

۵– چه تعداد متقاضی معاضدت حقوقی در هرماه یا سال به کانون‌های وکلای دادگستری مراجعه می‌کنند؟
به‌طور میانگین در هر ماه حدود ۹۰ درخواست وکیل معاضدتی و وکیل تسخیری به کانون ارسال می‌شود که حدود ۷۰ مورد درخواست وکیل تسخیری از سوی محاکم استان بوده ودقیقا به‌همین تعداد، همکارانی جهت انجام وکالت تسخیری به محاکم معرفی می‌شوند. حدود ۲۰ درخواست وکیل معاضدتی نیز در طی ماه به اداره ارسال می‌شود که جلسات اداره معاضدت در انتهای هر ماه تشکیل و درخواست‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. در هر ماه حدوداً با درخواست ۷ نفر موافقت و سایر درخواست‌ها به دلایل گوناگون به‌ویژه نقص مدارک و عدم امکان پیشرفت پرونده بایگانی می‌شود.
۶– چه اقداماتی برای بهبود دسترسی افراد بی‌بضاعت به وکیل در کانون وکلای دادگستری استان همدان انجام شده است؟
در این خصوص کانون وکلای دادگستری استان همدان مبادرت به انعقاد تفاهم‌نامه‌هایی با کمیته امداد خمینی(ره)، اداره کل بهزیستی استان همدان، اداره کل زندان‌ها و سایر ارگان‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد نمود تا به مددجویان و افراد مرتبط با این ارگان‌ها به بهترین شکل، خدمات حقوقی اعم از معرفی وکیل معاضدتی و انجام مشاوره ارائه کند. همچنین با اطلاع‌رسانی از طریق فضای مجازی و نصب بیلبورد شهری و تأسیس واحد مشاوره مستقل، اقداماتی جهت بهبود دسترسی و اطلاع‌رسانی در خصوص انجام معاضدت قضایی صورت ‌گرفته است.